Giới thiệu về ngọc trai
Ngọc trai - một trong những loại báu vật đặc biệt được xếp vào hàng “ngũ hoàng, nhất hậu” (năm ông vua và một bà hoàng hậu) mà thiên nhiên ban tặng. Ngũ hoàng là: kim cương, ruby, saphia, emerot, ngọc thạch. Nhất hậu (hoàng hậu duy nhất) chính là ngọc trai.
Khác biệt với 5 loại đá trên, ngọc trai được sinh ra từ một sinh vật sống, con trai tiết ra chất xà cừ bao bọc lấy một vật lạ khi rơi vào cơ thể, từ đó ngọc được hình thành.
Ngọc trai là trang sức “đặc quyền” của phụ nữ, họ đeo ngọc trai từ cổ đến tai, vòng tay và nhẫn.
Ngọc trai (Hán-Việt: 珍珠,trân châu) là một vật hình cầu, cứng được một số loài vật tạo ra, chủ yếu là loài thân mềm (nhuyễn thể) như con trai. Ngọc trai được sử dụng làm đồ trang sức và cũng được tán thành bột để dùng trong mỹ phẩm. Ngọc trai được đánh giá là một loại đá quý và được nuôi và thu hoạch để làm đồ trang sức. Ngành Đông y cho rằng trân châu có vị hơi ngọt tính bình vào đuợc kinh tâm can thận, có tác dụng phối hợp chữa kinh phong, an thần, giải độc, tan màn mây ở mắt, trở ngại tuần hoàn nước mắt, ù tai, xây xẩm...
Thành phầnchủ yếu của ngọc trai là lớp xà cừ Carbaonate Cancium chiếm hơn 90% phần còn lại là nước và các hợp chất hữu cơ tạo ra sự sống cho viên gnọc. Cấu trúc lớp xà cừ được tạo bởi hàng nghìn những lớp tinh thể Carbaonate Cancium mỏng. Cấu trúc này có ảnh hưởng tới màu sắc, độ ánh, tính bền vững và đàn hồi của ngọc trai.
Lớp ngoài cùng của ngọc trai có cấu tạo gắn kết chặt chẽ giữa các nguyên tố kim loại như magie, nhôm, ion, đồng, bạch kim… Tất cả những yếu tố tạo thành đó đã tạo ra cho viên ngọc một màu sắc đặc trưng rất sống động.
Ngọc trai tự nhiên, ngọc trai nuôi cấy và ngọc trai nhân tạo.
Trước thế kỷ 20, mò ngọc trai là cách phổ biến nhất để thu hoạch ngọc trai. Các thợ lặn thường bắt trai từ đáy biển hoặc đáy sông và kiểm tra từng con một để tìm ngọc. Không phải tất cả trai tự nhiên đều tạo ra ngọc. Thông thường một mẻ 3 tấn trai/sò chỉ tìm được 3 hoặc 4 con có viên ngọc hoàn hảo. Việc mò ngọc ở Việt Nam được nhắc đến nhiều trong sử sách, có lẽ nổi tiếng nhất được nêu trong tuyên ngôn độc lập Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi, trong đó Nguyễn Trãi đã tố cáo việc quân xâm lược nhà Minh đã bóc lột dân Việt Nam bằng việc bị buộc phải xuống biển mò ngọc trai để cống nộp cho nhà Minh.
Tuy nhiên, ngày nay hầu như tất cả ngọc trai trang sức là ngọc trai nuôi cấy. Thông thường vật lạ cấy vào con trai là mảnh vỏ con trai được đánh bóng cùng với một mảnh nhỏ mô của con trai khác vào cơ thể con trai rồi để nó tự sinh ra ngọc theo bản năng tự nhiên của nó.
- Ngọc trai nuôi cấy và ngọc trai tự nhiênkhác nhauở cách tạo ngọc. Một cách tự nhiên là vô tình có “hạt cát” lọt vào con trai trong quá trình ăn uống hay di chuyển của nó. Một cách nuôi cấy là có sự can thiệp của con người đã chủ động gắn “hạt cát” đó vào cơ thể nó (gọi là phôi). Hai loại ngọc này chỉ khác nhau về tác nhân tạo ngọc, không khác nhau về giá trị sử dụng và hình thức thẩm mỹ.
- Ngọc trai nuôi cấy theo kiểu “tạo hình”: người ta dùng một cái lõi rất to cấy vào con trai rồi để nó bao phủ một lớp xà cừ khá dày. Loại này có hình được “tạo dáng” rất tròn và đều nhau. Giá đắt (nuôi cấy kiểu này kỹ thuật cao nhưng tỷ lệ thành công thấp) Bù lại ngọc được tạo ra rất đẹp nhưng không bền. Có thể bị vỡ, bong tróc lớp ngọc bên ngoài mà kỹ thuật không kiểm soát được (cái này do chất lượng xà cừ của từng con trai gây ra).
- Ngọc trai nhân tạo:Là loại trang sức có hình thức giống ngọc trai được con người tạo ra bằng các chất liệu khác (thường là plastic cao cấp). Loại này rất dễ phân biệt vì khi cọ mạnh hai viên vào nhau (hoặc miết xuống mặt kính) nó sẽ trơn truội. Trong khi các loại ngọc được sinh ra từ con trai sẽ để lại bột trắng.
Có thể xem hình minh họa dưới đây để thấy sự khác nhau giữa ngọc trai tự nhiên hoặc nuôi cấy theo phương pháp nhả ngọc tự nhiên(có các lớp xà cừ từ trong lõi ra ngoài) và ngọc trai nhân tạo hoặc ngọc trai nuôi theo phương pháp “tạo hình”(có cái lõi rất to và chỉ có một lớp xà cừ khá dày).
Hình cắt ngang minh họa
- Viên ngọc trai lớn nhất từ trước đến nayđược tìm thấy ở Philippines vào năm 1934. Viên ngọc này nặng 14 lb (6,4 kg) khi nó được một người thợ lặn Hồi giáo Philippinesvô danh tìm ra tại ngoài khơi của đảo Palawan. Sau này, một người tù trưởng Palawan đã tặng nó cho Wilbur Dowell Cobb năm 1936 làm quà tặng để trả ơn đã cứu sống con trai mình. Đầu tiên viên ngọc này được gọi là "Trân châu của Allah (Thượng Đế)" và tên chính thức của nó hiện nay là "Viên trân châu Lão Tử". Theo định giá năm 2006, viên trân châu này có giá trị 61.850.000 USD.
Đánh giá, phân loại Ngọc Trai
Độ bóng của ngọc trai phụ thuộc vào độ phản xạ và độ khúc xạ ánh sáng từ những lớp trong mờ và độ đẹp của hạt ngọc tỷ lệ thuận với độ dày và nhiều của lớp trong mờ này. Sự phát tán ngũ sắc mà một số loại ngọc tạo ra là do sự chồng lấn lên nhau của các lớp liên tục nhau làm tán xạ ánh sáng chiếu vào bề mặt. Ngọc trai thường có màu trắng, đôi khi có màu kem hoặc phớt hồng và ngày nay với công nghệ nuôi cấy màu có thể tạo ra màu vàng hoặc đen, tím nhạt.
Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng của ngọc trai:
- Độ bọc của xà cừ: là tiêu chí quan trọng nhất giúp ta đánh giá được độ bóng, màu sắc, hình dạng của ngọc trai thông qua độ sâu của nhiều lớp ngọc.
- Độ bóng: là kết quả phản ánh trực tiếp về độ bọc của ngọc trai, độ phản quang cao làm cho viên ngọc trở lên long lanh và rực rỡ hơn.
- Hình dáng: ngọc trai được hình thành theo nguyên lí sinh học của con trai, vì vậy hình dáng của ngọc trai rất phong phú, mỗi viên ngọc đều mang trong mình một hình dáng tự nhiên khác nhau.
- Màu sắc: ngọc trai có các màu cơ bản là: màu trắng ánh bạc, ánh hồng, ánh xanh, vàng, màu xám và đen. Giá trị màu sắc của ngọc trai phụ thuộc vào cảm nhận thẩm mĩ của từng người. Tuy nhiên màu đẹp là màu có độ sắc nét, long lanh và bóng.
- Kích cỡ: ngọc trai có nhiều kích cỡ khác nhau, tuỳ thuộc vào giống trai và nhân cấy tạo ngọc. Thông thường ngọc trai có kích thước từ 2mm đến 20mm.
- Tì vết:tì vết chính là những phần tác động của yếu tố tự nhiên trong quá trình bọc ngọc của con trai, viên ngọc trai đẹp là viên ngọc trai có ít tì vết.
(Bài viết có sử dụng nội dung của http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%E1%BB%8Dc_trai, mời xem thêm chi tiết)